ترکیه در روزهای گذشته شاهد اعتراضات پر سر و صدای زنان و دختران جوان از همه گروه‌های سنی بوده است. دلیل این اعتراضات تجاوز و سپس قتل اوزگه جان اصلان، یک دانشجوی ۲۰ ساله بود.
راهپیمایی‌های اعتراض آمیز گسترده ای در سراسر ترکیه سازمان یافت و هشتگ نام این دختر بیش از ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار بار به کار رفت. ولی شبکه‌های اجتماعی همچنین شاهد رونق هشتگ‌های دیگری هم بود، مربوط به زنانی که از تجربیات خود از بدرفتاری جنسی و تجاوز سخن گفته بودند.
هم‌زمان با بلند شدن صدای اعتراض زنان ترکیه به تجاوز و آزار جنسی، ما از پروفسور شاعقه یوکسل، روانشناس در استانبول، پرسیدیم ذهن افراد تجاوزگر چگونه کار می‌کند.
چرا مردها تجاوز می‌کنند؟ چه چیزی فرد متجاوز را تحریک به این کار می‌کند؟
چرا مردها تجاوز می کنند؟ کاملاً اشتباه است که فکر کنیم مردها در نتیجه مقتضیات هورمونی خود تجاوز می‌کنند. یک مرد در خیابان، درجا به یک زن تجاوز نمی‌کند. آنها می‌دانند این کار صحیح نیست، تمایل به انجام آن بصورت مخفیانه پیدا می‌کنند، به دور از انظار عمومی.
تجاوز یک عمل جنسی نیست. تجاوز نوعی تهاجم است. هدف آن پیروزی است. موضوع به چنگ آوردن یک شی است – و در اینجا زن آن شی است – موضوع قدرت یک نفر است و ممکن است افرادی وجود داشته باشند که از چنین چیزی لذت می‌برند.
تجاوز بعنوان قبیح ترین رفتار شناخته می شود، درست است، ولی این تنها عمل متجاوزانه ای نیست که مردها انجام می‌دهند.
هنگامی که خشونت روانی، خشونت فیزیکی، خشونت مالی، بی اعتنایی به حقوق زنان و تبعیض علیه آنها، همگی مجاز شمرده و عادی جلوه داده می‌شود، تجاوز نیز اتفاق می‌افتد.
آیا نحوه تربیت در دوران کودکی در رفتار سال‌های بعد فرد متجاوز تاثیرگذار است؟
در فرهنگ ما کودکان بر اساس ارزش‌ها و قدرت قالب مردها تربیت می‌شوند. یک مادر یاد گرفته که رفتارش با شوهرش متفاوت باشد و از حاکمیت مقتدرانه او اطاعت کند.
بنابراین او همین رفتار را در برابر پسر و دختر خود منعکس می‌کند. می‌دانیم دخترانی که مادرشان در معرض خشونت خانگی بوده، بیشتر احتمال دارد که خود نیز در روابط یا ازدواجشان خشونت را تجربه کنند.
مردانی که مادرانشان از پدرانشان کتک می‌خورده اند، تمایل بیشتری به انجام رفتارهای خشونت آمیز در روابطشان دارند. دخترها و پسرها بر اساس نحوه رفتار پدر با مادرشان، خود را در جامعه تعریف می‌کنند.
شاید بگویید که این یک مشکل جهانی است و الگوهای مشابهی را می‌توان در سراسر دنیا دید. ولی مقابله با آن در هر جای دنیا فرق می‌کند. آموزش زن‌ها (در ترکیه) معمولاً سطح پایین‌تری از مردها دارد. ولی سیاستمداران بارها تأکید کرده‌اند که زن و مرد با هم مساوی نیستند.
با مردی که به داشتن چنین تمایلاتی اعتراف می‌کند و خواهان کمک است چه باید کرد؟
اگر خود او نپذیرد که کارهایش اشتباه است و مسئولیت آن را بر عهده بگیرد، هیچ‌کس نمی‌تواند به او کمک کند. اگر او بعد از اینکه دستگیر شد ادعا کند که قصد انجام این کار را نداشته، این باعث تغییر در رفتار او نخواهد شد.
تعداد مردانی که این تمایل را در خود تشخیص می‌دهند و قبل از به دام افتادن، تقاضای کمک می‌کنند، بسیار اندک است.
راهی که باید در پیش گرفت این است که مردانی را که مرتکب جرایم جنسی می‌شوند در طول دوره محکومیت، مورد بازپروری نیز قرار بدهیم. در حال حاضر در ترکیه واقعاً این امکان وجود ندارد. هر فرد باید حق بازپروری و درمان را داشته باشد.
برنامه‌های گوناگون برای بازپروری متجاوزان جنسی در سر تا سر دنیا وجود دارد. خطر ارتکاب دوباره جرم در میان شرکت کنندگان در این برنامه‌ها، بسیار کمتر از کسانی است که فقط به زندان رفته‌اند. این برنامه‌ها به طور خاص در مورد متجاوزان نوجوان بسیار مفید است.
می‌خواهم به یکی دیگر از نکات مطرح در این بحث نیز اشاره کنم. برخی از این صحبت می‌کنند باید متجاوزان جنسی را عقیم سازی کرد، یا عده دیگری خواهان احیای مجازات اعدام در این زمینه هستند. مجازات اعدام انسانی نیست. ما به خوبی می‌دانیم که در ایالات متحده نرخ جرم و جنایت به هیچ وجه در ایالت هایی که مجازات اعدام در آنها اجرا می‌شود، پایین‌تر نیست.
اینها راهکارهای پیشگیرانه نیستند. اینها افرادی در مسندهای بالا هستند که می‌خواهند صدای مردم را ساکت کنند. بعد از هر پرونده جنجال برانگیز تجاوز، این‌گونه شعارها را می‌شنویم. ما در اینجا به دنبال انتقام نیستیم. هدف ما رسیدن به جامعه‌ای است که در آن، تا جای ممکن، از تجاوز و سو استفاده جنسی خبری نباشد.
یک زن قربانی تجاوز جنسی (از هر سنی) – اگر شجاعت بلند کردن صدایش را داشته باشد – چه می‌تواند بکند؟
در جوامع یا فرهنگ‌هایی که مسایل جنسی در آن تابو به حساب می‌آید و روابط جنسی پیش از ازدواج در آن محکوم است، موارد تجاوز جنسی تقریباً هیچ گاه توسط قربانیان گزارش نمی‌شود.
فرد متجاوز به خوبی از این موضوع آگاه است و ممکن است قربانی را تهدید کند که به خانواده او خواهد گفت که چه اتفاقی افتاده است. او از این طریق می‌تواند به رفتارهای غیرقانونی خود ادامه بدهد. او حتی ممکن است به تهدید فرد ادامه بدهد و بگذارد دوستانش نیز او را مورد سو استفاده جنسی قرار دهند.
البته زنان قربانی تجاوز می‌توانند مسیر قانونی را در پیش بگیرند – آنها می‌توانند از کمک روانشناسان و مددکاران اجتماعی بهره بگیرند. آنها می‌توانند با دوستان نزدیک و معتمدشان صحبت کنند. روش بهبود و بازیابی از تجاوز جنسی، قطعاً ساکت ماندن در مورد آن نیست.
تجاوز جنسی می‌تواند به مشکلات فیزیکی، بیماری‌های مقاربتی و باردار شدن بیانجامد. بنابراین حیاتی است که زنان قربانی تجاوز خیلی سریع معاینه شده و اقدام‌های لازم در مورد آنها انجام بگیرد.
ممکن است مشکلات کوتاه یا بلند مدت بوجود بیایند و برای مدتی پس از تجاوز، باید به این مسائل رسیدگی شود. در حالت ایده‌آل، خوب است مراکزی وجود داشته باشد که کمک‌های مورد نیاز قربانیان تجاوز را در یک جا و بدون اتلاف وقت در اختیار این افراد قرار دهد.
همچنین مردی که شریک زندگی‌اش مورد تجاوز قرار گرفته است نیز شرایط سختی را تجربه می‌کند و به او نیز باید از نظر روان‌شناسی و اجتماعی کمک شود.
آيچه آباقان bbc
