سنای آمریکا مصوبه قبلی خود در مورد تحریم ایران و روسیه را اصلاح و برای تصویب نهایی در کنگره به مجلس نمایندگان ارسال کرده است.
طرح موسوم به “قانون مقابله با فعالیت‌های بی‌ثبات ساز ایران” روز ١٥ ژوئن با اکثریت بزرگ آرا در سنای آمریکا به تصویب رسید و برای تصویب نهایی در کنگره و آماده شدن برای امضاء رئیس جمهوری به مجلس نمایندگان فرستاده شد اما رهبر اکثریت در مجلس نمایندگان بخش‌هایی از آن را با بندهای قانون اساسی مربوط به وظایف متفاوت دو مجلس مغایر دانست و تصویب آن را به رفع این ایرادات موکول کرد.
سنای آمریکا این ایرادها را رفع کرده و مصوبه را برای بررسی نهایی به مجلس نمایندگان فرستاده است. سناتورهای تدوین‌کننده این متن انتظار داشتند که تا قبل از دیدار دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین، رئیسان جمهوری آمریکا و روسیه در هفته آینده این مصوبه به قانون تبدیل شده باشد تا، به گفته آنان، پیام روشنی را برای روسیه ارسال کند.متن اولیه طرح “قانون مقابله با فعالیت‌های بی‌ثبات ساز ایران” شامل وضع تحریم‌های جدید علیه برخی نهادها و اشخاص در جمهوری اسلامی بود. در این طرح، ضمن تشریح راهکارهایی برای “مقابله با تهدیدهای” ایران علیه کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، تحریم‌های جدیدی در ارتباط با برنامه موشک بالستیکی، نقض حقوق بشر شهروندان ایرانی و “فعالیت‌های مرتبط با تروریسم” سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیش‌بینی شده است.
از آنجا که آقای ترامپ و بسیاری از اعضای هر دو مجلس کنگره، که حزب جمهوریخواه در آنها اکثریت دارد، موضع سختگیرانه‌ای نسبت به جمهوری اسلامی ایران دارند، انتظار می‌رفت که این طرح به سرعت در کنگره تصویب و با امضاء رئیس جمهوری، به قانون لازم الاجرا تبدیل شود.
در جریان مذاکره در مورد این طرح در سنای آمریکا، سناتورهای منتقد سیاست‌های روسیه با متهم کردن دولت آن کشور به تلاش برای مداخله در روند انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بخش دیگری شامل تشدید تحریم روسیه را به متن اولیه افزودند.
موضع آقای ترامپ نسبت به روسیه در مقایسه با دولت قبلی آمریکا به مراتب ملایم‌تر بوده و او در جریان مبارزات انتخاباتی، از لزوم همکاری با روسیه در مقابله با داعش حمایت کرد و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری آن کشور را ستود. علاوه بر این، مصوبه سنا به تحریم روسیه به اتهام مداخله در انتخاباتی ارتباط دارد که نتیجه آن پیروزی دونالد ترامپ بوده است.
پس از تصویب این طرح در سنا، برخی از مقامات دولت آقای ترامپ این نگرانی را ابراز کردند که مصوبه جدید ممکن است سیاست هماهنگ آمریکا و اروپا در قبال روسیه را به مخاطره اندازد. پس از جدایی کریمه از اوکراین و انضمام آن به خاک روسیه، اتحادیه اروپا و آمریکا تصمیم گرفتند در اقدامی هماهنگ، روسیه را هدف تحریم قرار دهند.
همچنین، تصویب قانونی حاوی تحریم روسیه به دلیل “دخالت” در انتخاباتی که به پیروزی دونالد ترامپ، آنهم بدون فاصله قابل توجه از رقیب انتخاباتی او منجر شد، قاعدتا برای رئیس جمهوری خوشایند نبوده به خصوص اینکه ارتباط بین بعضی افراد نزدیک به او و روسیه هنوز در دست بررسی است. به همین دلیل، بعضی نمایندگان حزب دموکرات – حزب مخالف رئیس جمهوری – اکثریت جمهوریخواه در مجلس نمایندگان را متهم کردند که به منظور حمایت از دولت، در صدد کارشکنی در تصویب سریع این طرح برآمدند و برای این منظور، به ایرادات قانون اساسی متوسل شدند.
طبق قانون اساسی آمریکا، انشاء برخی طرح های مالی منحضرا در حوزه اختیارات مجلس نمایندگان است و سنای این کشور حق ارائه و آغاز بررسی چنین طرح‌هایی را ندارد.
سخنگوی رئیس مجلس نمایندگان گفته است که به محض دریافت رسمی متن اصلاح شده از سنا، بررسی آن در دستور کار این مجلس قرار خواهد گرفت اما زمان مشخصی را برای آغاز مذاکرات تعیین نکرده است.
قرار است آقایان ترامپ و پوئین در روزهای ٧ و ٨ ژوئیه در جریان نشست سران کشورهای گروه ٢٠ در هامبورگ، آلمان، با یکدیگر دیدار کنند و امضاء این قانون قطعا فضای این ملاقات را سردتر می‌کرد. مشخص نیست که مجلس نمایندگان تا قبل از این دیدار طرح را تصویب و رئیس جمهوری آن را امضا کند.
مقامات ایرانی پیشاپیش تصویب این طرح را به شدت محکوم کرده و آن را مغایر تعهدات ایالات متحده در چارچوب توافق چند جانبه هسته‌ای – برجام – دانسته‌اند. این طرح همچنین به عاملی در تشدید انتقاد مخالفان برجام در جمهوری اسلامی تبدیل شده است. در مقابل، سناتورهای تدوین‌کننده طرح تاکید داشته‌اند که دقت شده تا متن این طرح با تعهدات ایالات متحده در برجام در تضاد نباشد.
پس از دستیابی ایران و گروه ١+٥ به توافق هسته‌ای، مقامات آمریکایی گفتند که تمامی تحریم‌هایی را که در ارتباط با برنامه اتمی جمهوری اسلامی وضع کرده بودند لغو می‌کنند اما این تعهد شامل تحریم‌هایی نمی‌شود که به دلایل دیگر، از جمله نقض حقوق بشر و اتهام حمایت ایران از “تروریسم” طی سال‌های قبل برقرار شده است. در جریان مذاکرات مستقیم نمایندگان ایران و آمریکا در مورد برنامه هسته‌ای، دو طرف تاکید داشتند که این تماس‌ها منحصر به موضوع هسته‌ای است و به جنبه‌های دیگر روابط دو طرف ارتباطی ندارد. به خصوص مقامات ارشد جمهوری اسلامی ضمن تاکید بر لزوم ادامه خصومت با ایالات متحده، هرگونه تلاش برای بهبود روابط از طریق این تماس‌ها را به شدت رد می‌کردند.
اگرچه آقای ترامپ برجام را یک توافق بد دانسته و آن را مورد انتقاد قرار داده است، اما دولت او همچنان به اجرای آن متعهد بوده است.
