مقام‌های ایالات متحده همزمان با افزایش تنش میان ایران و آمریکا گفته‌اند یک ناو جنگی و سیستم دفاع هوایی موشکی پاتریوت را به منطقه اعزام می‌کنند.
ناو جنگی یواس‌اس آرلینگتون که برای انتقال هواگرد و وسایل نقلیه آبی‌خاکی استفاده می‌شود به ناو هواپیمابر یواس‌اس آبراهام لینکلن می‌پیوندد.
آمریکا همچنین چهار بمب‌افکن مدل بی۵۲ را به پایگاه نظامی این کشور در قطر فرستاده است.
این کشور گفته است این اقدامات در پاسخ به تهدیدهای احتمالی از سوی ایران علیه منافع آمریکا صورت گرفته است.
آمریکا اطلاعات چندانی در باره ماهیت این تهدیدها منتشر نکرده اما ایران این ادعاهای آمریکا را بی‌اساس خوانده است.
ایران، هدف آمریکا را ارائه “اطلاعات قلابی” مانند آنچه که موجب حمله این کشور به عراق در سال ۲۰۰۳ شد، خوانده و گفته است اعزام این تجهیزات نظامی به منطقه بخشی از جنگ روانی دولت آمریکا است.
اهمیت ‘سناریوهای بی‌سابقه’ در تحلیل وضعیت ایران و آمریکا
حسین باستانی
با افزایش حضور نظامی آمریکا در منطقه، گمانه زنی ها در مورد آینده تنش میان دو کشور شدت گرفته است. بسیاری از این گمانه زنی‌ها، مبتنی بر تجربیات مرتبط با رفتار گذشته ایران و آمریکا هستند.
بازخوانی چنین تجربیاتی برای گمانه زنی راجع به آینده، البته لازم است. ولی تصور اینکه تعامل یا تنش میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده، لزوما از یک الگوی شناخته‌شده تبعیت خواهد کرد، می تواند به‌شدت گمراه کننده باشد. همان طور که روش اتکا به الگوهای آشنا برای تحلیل بحران‌های مرتبط با ایران، در گذشته نیز به کرات به نتایج غافلگیرکننده انجامیده است.
به عنوان نمونه، از زمان اوج گیری بحران هسته ای ایران در سال ۱۳۸۳، تصور رهبران جمهوری اسلامی آن بود که پروژه اتمی، در بدترین حالت به تحریم هایی می انجامد که از سال ۱۳۵۸ به بعد، کمابیش با آنها آشنا بوده اند. گزاره “مگر چه تحریمی می‌خواهند بکنند که تاکنون نکرده‌اند؟” استدلالی بود که در همین ارتباط، به کرات از تحلیلگران و حاکمان شنیده می‌شد و گویی پیش فرض آن، یکسان ماندن الگوی تحریم ها بود. این در حالی است که تحریم های نفتی و مالی وضع شده از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا از مقطع ۹۱-۱۳۹۰ به بعد، از نظر نوع و شدت پدیده‌های کاملا جدیدی بودند.
نمونه دیگر، تجربه مذاکرات هسته ای ایران و قدرت های جهانی بود که در مدت انجام آن، گویی پیش فرض تهران این بود که دولتی از جنس دولت اوباما، خوب یا بد، در آینده نیز در واشنگتن بر سر کار خواهد بود. در حقیقت، در زمان مذاکرات هسته‌ای -مشخصا تا قبل از تیر ۱۳۹۴ که برجام اعلام شد- به ندرت ممکن بود هیچ کدام از مذاکره کنندگان، حتی احتمال روی کار آمدن رئیس جمهوری در آمریکا با ویژگی های دونالد ترامپ را جدی بگیرد.
به نظر می رسد در ارتباط با بحران اخیر ایران و آمریکا هم، بخش وسیعی از گمانه زنی های موجود، متاثر از الگوهای قدیمی هستند. به عنوان مثال، تصور رایج در میان بسیاری از ناظران این است که جمهوری اسلامی در بحران اخیر نیز، مانند گذشته در “دقیقه ۹۰” تن به مذاکراتی محرمانه خواهد داد. این احتمال البته منتفی نیست. ولی تضمینی هم وجود ندارد که برای رئیس جمهور آمریکا، که در پی ایجاد “صحنه های تاریخی” در فضای رسانه‌ای است، مذاکره “محرمانه” در گوشه ای از جهان جذابیت کافی را داشته باشد.
به همین ترتیب، تصور اینکه هر اقدام نظامی آمریکا در آینده، لزوما باید از جنس حملات نظامی به افغانستان و عراق باشد نیز، می‌تواند به تحلیل‌هایی گمراه کننده بینجامد. چنین تصوری ممکن است مثلا حامیان حکومت ایران را مجاب کند که -با توجه به اعلام مخالفت دونالد ترامپ با شروع جنگی دیگر- “هر” تهدید نظامی آمریکا را بلوف محض بدانند. یا از سوی دیگر مخالفان جمهوری اسلامی را به این نتیجه برساند که هرگونه دخالت نظامی احتمالی آمریکا، با هدف “تغییر حکومت” خواهد بود. نتیجه هر دو تصور، از محاسبه خارج کردن احتمالات متفاوت -مثلا حملات محدود آمریکا و اقدامات متقابل ایران- خواهد بود.
نهایت آنکه، در تحلیل بحران میان تهران و واشنگتن، احتمال وقوع “سناریوهای بی سابقه” را هرگز نباید از نظر دور داشت.
شاید اغراق نباشد اگر گفته شود در وضعیت پیچیده موجود، یکی از وظایف اصلی تحلیلگران، شناسایی همین جنس سناریوها، با رصد کردن بینِ‌سطور اخبار جاری خواهد بود. سناریوهایی که نادیده گرفتن آنها، تاکنون به کرات تصمیم سازان و تحلیلگران مسائل ایران را با غافلگیری‌های بزرگ مواجه کرده است.
آمریکا چه می‌گوید؟
روز جمعه، پنتاگون، وزارت دفاع آمریکا گفت که خواهان درگیری با ایران نیست اما افزود ایالات متحده “آماده است تا از نیروهای آمریکایی و منافعش در منطقه دفاع کند.”
وزارت دفاع آمریکا گفته است فعالیت‌های ایران در منطقه را “به دقت زیر نظر دارد.”
پنتاگون گفته است سیستم پاتریوت که توان مقابله با موشک‌های بالستیک، موشک‌های کروز، و هواپیماهای پیشرفته را دارد به منطقه فرستاده شده است.
مقام‌های آمریکا گفته‌اند ناو جنگی یواس‌اس آرلینگتون از مدت‌ها پیش قرار بوده به منطقه فرستاده شود و این کار اکنون پیش از موعد صورت می‌گیرد.
جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا پیش از این گفته بود هدف از این کار فرستادن “پیامی روشن” برای حکومت ایران است که “هر گونه حمله به منافع آمریکا یا متحدان این کشور با نیرویی بی‌امان روبرو خواهد شد.”
کیوان خسروی، سخنگوی شورای عالی امنیت ملی ایران هم در پاسخ به آقای بولتون او را “فاقد فهم نظامی و امنیتی” خواند و گفت اظهارات او “بیشتر جنبه خودنمایی دارد.”
مقام‌های آمریکایی گفته‌اند ناو هواپیمابر یواس‌اس آبراهام لینکلن که عازم منطقه است از کانال سوئز عبور کرده است.
جاناتان مارکوس، خبرنگار دفاعی و دیپلماتیک بی‌بی‌سی می‌گوید اگرچه اعزام ناو هواپیمابر به خلیح فارس اقدامی غیرمعمول نیست اما این کار به هراس‌ها از درگیری احتمالی که می‌تواند تصادفی یا از قبل طراحی شده باشد، دامن می‌زند.
روابط آمریکا و ایران در چه سطحی است؟
سال پیش دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای که دولت باراک اوباما و قدرت‌های جهانی با ایران امضا کرده بودند خارج شد.
آمریکا با تشدید تحریم‌ها علیه ایران خواهان تغییر سیاست‌های این کشور شده است.
این کشور نام سپاه پاسداران را در فهرست “سازمان‌های تروریستی خارجی” قرار داده است که این کار به شدت از سوی ایران محکوم شده است.
ایران هفته پیش در واکنش به این تحولات، بخشی از اقدامات خود در اجرای برجام را متوقف کرد و ضرب‌الاجلی برای اروپا برای عمل به تعهداتش در چارچوب برجام اعلام کرد.
دولت آمریکا امیدوار است ایران را به مذاکرات برای یک “توافق جدید” مجبور کند. آمریکا می‌گوید این توافق تنها به فعالیت‌های هسته‌ای ایران نخواهد پرداخت و برنامه موشکی و رفتار ایران در منطقه نیز جز آن خواهد بود.
تحریم‌های آمریکا باعث شده فشار زیادی روی اقتصاد ایران وارد شود و ارزش پول ملی این کشور به شدت سقوط کرده است.
این تحریم‌ها همچنین باعث رویگردانی سرمایه‌گذاران خارجی از ایران شده است.
شماری از مقام‌های ایرانی در هفته‌های اخیر احتمال بستن تنگه هرمز را مطرح کرده‌اند، اما گفته‌اند امنیت منطقه اولویت آنها است.
در جدیدترین تحول، شبکه خبری سی‌ان‌ان گزارش داده کاخ سفید شماره تماس با دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا را در اختیار سفارت سوییس گذاشته تا ایران در صورت تمایل بتواند تماس بگیرد.
آقای ترامپ پیشتر برای گفتگوی تلفنی با رهبران ایران اظهار تمایل کرده بود.
bbc
