ایران، آمریکا و روسیه به شکل محتاطانه‌ای درباره نتایج اولیه مذاکرات برای احیای توافق هسته ای برجام که دو هفته است در وین پایتخت اتریش آغاز شده، ابراز خوشبینی کرده‌اند و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم گفته است که در طرف های مذاکره “تمایل به نجات” برجام را مشاهده کرده است.
همزمان با بروز علائم مثبت درباره احتمال به توافق رسیدن ایران و آمریکا، رسانه‌های اسرائیلی از قول وزرای کابینه این کشور از دولت جو بایدن بابت رویکردش به ایران انتقاد کرده و گفته‌اند “آمریکا می‌خواهد به هر قیمتی با ایران به توافق برسد”.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، گفته است که “نشانه‌هایی از سوی دولت آمریکا دیده شده” و “مذاکرات در مسیر درستی قرار دارد اما به مرحله نهایی نرسیده است”.
آقای خطیب‌زاده گفته: “آمریکا باید تعهدات خود را اعلام و به آن اقدام کند و تحریم‌ها را بردارد” پس از “راستی آزمایی رفع تحریم ها از سوی ایران، نمایندگان ایالات متحده می تواند در کمیسیون مشترک حاضر شوند اما فعلا آمریکا پشت درهای برجام و کمیسیون مشترک قرار دارد”.
آیت‌الله علی خامنه ای رهبر ایران، مذاکره مستقیم با دولت آمریکا را ممنوع کرده و بر همین اساس تبادل پیام میان نمایندگان دولت ایران و آمریکا در مذاکرات وین از طریق اعضای اتحادیه اروپا و کشورهای عضو توافق برجام انجام می‌شود.
هدف این مذاکرات رفع تحریم های ایالات متحده و بازگشت ایران به محدودیت‌های هسته‌ای است. دور تازه این گفت‌وگوها اواخر هفته گذشته آغاز شده و طرف ها می گویند برای ادامه آن توافق دارند.
جیک سالیوان مشاور امنیت ملی رئیس جمهور ایالات متحده یک شب پیش از این گفته بود که تحریم ها علیه ایران زمانی برداشته می شود که آمریکا اطمینان پیدا کند آن کشور به تعهدات برجامی خود به طور کامل باز می گردد.
میخائیل اولیانف سفیر روسیه در وین که در مذاکرات احیای توافق برجام حضور دارد در توییتر خود اعلام کرده است که مذاکرات تا به اینجا مثبت بوده اما “رسیدن به راه حل های عملی هنوز دور است”.
جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که معاون وی در این مذاکرات حضور دارد هم گفته است که در “تمایل به نجات” توافق هسته ای را مشاهده کرده است.
مذاکرات در سطح معاونان و مدیران‌کل وزارت خارجه ایران به همراه اعضای گروه ۱+۴ یعنی بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه به علاوه آلمان تشکیل می‌شود. نماینده‌ای از اتحادیه اروپا همراه با مذاکره کننده ایران مدیریت جلسات را به عهده دارند.
هیات آمریکایی در محلی دور از مذاکرات حضور دارند.
دو روز پیش این پس از پایان نشست کمیسیون مشترک توافق هسته‌ای برجام عباس عراقچی مذاکره کننده ارشد اتمی ایران اعلام کرد که “مذاکرات به جایی رسیده که امکان کار کردن روی یک متن مشترک وجود دارد”.
به گفته وی ایران متن مورد نظر خود را در موضوع رفع تحریم های آمریکا و بازگشت به محدودیت های هسته ای ارائه کرده است.
در حال حاضر دو کارگروه رفع تحریم و بازگشت ایران به محدودیت های اتمی سرگرم یافتن راهی برای انجام این اقدامات هستند.
از زمان دور اول مذاکرات تاکنون، تاسیسات غنی سازی اورانیوم ایران در نطنز دچار حادثه “خرابکاری” شده و ایران در واکنش به آن غنی‌سازی “اورانیوم با خلوص ۶۰ درصدی” را آغاز کرده است.
آمریکا و فرانسه از این اقدام انتقاد کرده‌اند و جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده گفته است که تصمیم تازه ایران باعث نمی‌شود آمریکا “امتیاز عمده‌ای” بابت آن بدهد.
آقای خامنه‌ای به تازگی گفته است که مذاکرات نباید طولانی شود. شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم در اظهارات خود این خواسته را تکرار کرده اند.
آمریکا می خواهد که در برابر رفع تحریم‌ها، ایران دوباره به تعهدات خود بازگردد یعنی غنی‌سازی ۲۰ درصدی را متوقف کند، ذخایر اورانیوم غنی شده خود را کاهش دهد و با اجرای پروتکل الحاقی، سطح بازرسی‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی را بالا ببرد.
توقف غنی سازی ۶۰ درصدی هم احتمالا تازه ترین موضوع مذاکرات بین طرف ها خواهد بود. علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران سه روز پیش گفته بود که کشورش” در هر ساعت ۹ گرم غنی سازی ۶۰ درصدی در نطنز انجام می دهد”.
در برابر محدود شدن دوباره برنامه اتمی ایران، این کشور می‌خواهد که تحریم های دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ از سوی آمریکا رفع شود و ایالات متحده به تهران فرصت دهد رفع این تحریم‌ها در عمل را بسنجد تا اطمینان حاصل کند که موانع تحریمچ در عمل برداشته شده است.
آیت الله خامنه ای گفته است که آمریکا باید ابتدا اقدام و تحریم ها را رفع کند و این “سیاست قطعی” ایران است.
ایالات متحده می گوید تحریم های اتمی و تحریم هایی را که مانع اجرای موثر توافق هسته ای برجام است، رفع می کند اما سایر تحریم های دوره ریاست جمهوری آقای ترامپ را برنخواهد داشت.
وزارت خارجه ایران می گوید “آن تحریم‌ها برای سخت شدن بازگشت به توافق هسته‌ای بوده است” و باید از سوی ایالات متحده برداشته شود.
به نظر می رسد که یکی از عوامل کندی پیشرفت ها در مذاکرات وین بر سر جزئیات تحریم هایی است که ایران و آمریکا درباره رفع آن اختلاف نظر دارند.
bbc
