اقتصاد سینما از پیچیده ترین مباحث آن است که متخصصان خاص خود را دارد و مشاوران ویژه در کشورهای مختلف، اما نگاهی به آمار و میزان تماشاگران و رابطه تعداد سینما و سالانه سینما رفتن در کشورهای مختلف، آغاز جذابی است برای اندکی ساده تر کردن این هزارتوی غامض.کتابچه ای که جشنواره جهانی دوبی با عنوان “فوکوس ۲۰۱۷” در انتهای سال ۲۰۱۷ منتشر کرده (و در واقع به جهت جمع بندی و تحلیل داده ها، پنج سال پیاپی تا پایان سال ۲۰۱۶ را دربرمی گیرد)، امکان تحقیق، تحلیل و بازاریابی بهتری را برای دست اندرکاران سینمای جهان فراهم می کند.
پرفروش ترین کشورها در گیشه
همان طور که می توان حدس زد سینماهای آمریکا و کانادا از نظر رقم، بیشترین فروش را در جهان در اختیار دارند. اما فروش یک سال سینماهای این دو کشور چقدر است؟
فروش سالیانه آمریکا و کانادا طی پنج سال یک و چهاردرصد رشد داشته و در یک سال آخر به رقم حیرت انگیز یازده میلیارد و چهارصد میلیون دلار آمریکا رسیده است.
چین دومین بازار بزرگ سینما را در اختیار دارد، با فروش شش میلیارد و ششصد میلیون دلار در سال آخر که نسبت به سال ۲۰۱۲ بیش از بیست و چهاردرصد رشد را به نمایش می گذارد اما نسبت به یک سال پیش تر، سه و یک دهم درصد کاهش را به نمایش می گذارد.
رتبه های بعدی به قرار زیر است: ژاپن(دو میلیارد و صد و هفتاد میلیون دلار)، بریتانیا(یک میلیارد و ششصد و شصت میلیون)،فرانسه (یک میلیارد و پانصد و چهل میلیون)،هند (یک میلیارد و چهارصد و هشتاد میلیون)،کره جنوبی( یک میلیارد و چهارصد و پنجاه میلیون)،آلمان (یک میلیارد و صد و سیزده میلیون)،استرالیا(نهصد و ده میلیون) و مکزیک(هفتصد و نود میلیون).
پرتماشاگرترین کشورها
اما پرفروش ترین گیشه ها لزوماً پرتماشاگرترین کشورها نیستند، به این دلیل ساده که قیمت بلیت سینما در کشورهای مختلف بسیار متفاوت است، به این جهت تعداد بلیت فروش رفته در کشورهای گوناگون نسبت مهمی با میزان جمعیت آن کشورها دارد و در نتیجه، چین و هند، پرجمعیت ترین کشورهای جهان، رتبه اول و دوم تعداد فروش بلیت در جهان را در اختیار دارند، با این تفاوت چشمگیر که هند – که از چین کم جمعیت تر است- حدود ششصد و پنجاه میلیون بیشتر از چین بلیت فروخته و به این ترتیب ثابت می کند که هندی ها بسیار بیشتر از چینی اهل سینما رفتن هستند.
در هند در طول یک سال دو میلیارد و پانزده میلیون بلیت فروش رفته و در چین، یک میلیارد و سیصد و هفتاد میلیون.
بعد از این دو کشور، آمریکا و کانادا قرار دارند که یک میلیارد و سیصد و بیست میلیون بلیت فروشی طی یک سال داشته اند.
با یک فاصله بسیار زیاد، مکزیک با سیصد و بیست و یک میلیون بلیت در رتبه بعدی قرار دارد و پس از آن به ترتیب: کره جنوبی، فرانسه، روسیه، برزیل،ژاپن و بریتانیا.
تعداد بلیت فروش رفته در بریتانیا حدود چهل و پنج میلیون کمتر از فرانسه است (این کشور حدود هزار و هفتصد پرده سینما کمتر از فرانسه دارد)، با این حال به دلیل گران تر بودن قیمت بلیت در بریتانیا، فروش گیشه در این کشور در یک سال صد و بیست میلیون دلار بیشتر از فرانسه است و در نتیجه جایگاه اقتصادی مهمتری را در جهان سینما رقم می زند.
تعداد سینماروها در مکزیک و روسیه طی یک سال حدود دوازده درصد افزایش داشته، اما در بریتانیا بیش از دو درصد کاهش در تعداد بلیت فروش رفته دیده می شود.
در آلمان تعداد بلیت فروش رفته در یک سال بیش از سیزده درصد کاهش داشته که در میان کشورهای اروپا بیشترین کاهش را نشان می دهد. برعکس، جمهوری چک و اسلواکی، دو کشوری هستند که بیش از بیست درصد بر تعداد بلیت های فروش رفته آنها طی یک سال افزوده شده است.
شاخص سالانه سینما رفتن در آمریکا، سه وهفت دهم، فرانسه، سه و دودهم ، بریتانیا دو و شش دهم و آلمان یک ونیم است، به این معنی که به طور متوسط هر فرد فرانسوی، بیش از دو برابر یک آلمانی به سینما می رود. این رقم در ایسلند- که در سال های اخیر فیلم های متفاوت و جذابی را هم به جهان سینما هدیه کرده- چهار و سه دهم است که بیش از همه کشورهای اروپاست و تنها کره جنوبی به چنین رقم حیرت انگیزی می رسد.
اهالی بوسنی و هرزگوین و همین طور مقدونیه، با شاخص سالانه تنها دو دهم ، کمترین میزان استقبال از سینما را به نمایش می گذارند. این رقم به این معنی است که اهالی این دو کشور، به طور متوسط هر پنج سال یک بار به سینما می روند.
در میان کشورهای آمریکای لاتین، مکزیکی ها بیشترین شاخص سالانه سینما رفتن(دو و شش دهم) و برزیلی ها کمترین(کمتر از یک) را در اختیار دارند.
این رقم در الجزایر نزدیک به صفر و در مصر و مراکش تنها یک دهم است، به این معنی که به طور متوسط هر مصری یا مراکشی هر ده سال یک بار به سینما می رود.
تعداد سینما
همان طور که باز می توان حدس زد آمریکا و کانادا بیشترین تعداد (پرده) سینما را دارند: چهل و سه هزار و پانصد و سی و یک که البته سه دهم درصد کمتر از یک سال پیش از آن است و نشان از تعطیلی برخی از سینماهای این دو کشور دارد.
چین که در سال ۲۰۱۲ سیزده هزار و صد و هجده پرده سینما داشته، طی چهار سال به رقم قابل توجه چهل و یک هزار و صد و هفتاد و نه سینما رسیده که رشد حیرت انگیزی را در سینماسازی در این کشور به نمایش می گذارد.
هند حدود یازده هزار و پانصد پرده سینما، فرانسه پنج هزار و هشتصد و چهل و دو و بریتانیا چهارهزار و صد و پنجاه پرده سینما دارند.
در اتحادیه اروپا بیشترین تعداد سینما از آن فرانسه است و پس از آن، به ترتیب ایتالیا، آلمان، بریتانیا و اسپانیا. بجز این چهار کشور تنها لهستان کمی بیش از هزار پرده سینما دارد و باقی کشورها کمتر از هزار پرده سینما دارند. کمترین تعداد سینما در اتحادیه اروپا به کشور کوچک لوگزامبورگ تعلق دارد که تنها سی و دو پرده سینما دارد.
تولید فیلم
بیشترین تعداد فیلم (بلند) را در جهان هند تولید می کند؛ با رقم قابل توجه هزار و نهصد و سه فیلم در سال که دو برابر رتبه دوم است.
اما عجیب این که چین گوی سبقت را از آمریکا ربوده و جدول چندین ساله تولید فیلم از نظر تعداد را که به هند و آمریکا تعلق داشت، دچار تغییر کرده است.
چین نهصد و چهل و چهار فیلم بلند تولید کرده که رشدی سی و هفت درصدی را طی یک سال به نمایش می گذارد.
ژاپن، کره جنوبی، فرانسه، آلمان، اسپانیا، ایتالیا و بریتانیا به ترتیب رتبه های بعدی را در اختیار دارند. سیصد و هفتاد و پنج فیلم بلند تولید شده در بریتانیا در سال ۲۰۱۲، چهار سال بعد به دویست فیلم رسیده و به این ترتیب کاهشی حدود سی و سه درصد تنها طی سال آخر را به نمایش می گذارد، در حالی که تولید فیلم در ایتالیا طی یک سال بیست و یک درصد رشد را به نمایش می گذارد.
در بیست و هشت کشور اتحادیه اروپا مجموعاً ۱۷۴۰ فیلم سینمایی(داستانی و مستند سینمایی) تولید شده که از این میان ایتالیا با تولید صد و چهل و دو فیلم کاملاً ملی( بدون محاسبه تولیدات مشترک) در صدر است و پس از آن فرانسه با صد و بیست پنج فیلم و بریتانیا با صد و هفت فیلم.
قبرس، لتونی و اسلواکی هر کدام تنها دو فیلم کاملاً داخلی در یک سال تولید کرده اند.
سینمای آمریکا یا سینمای اروپا؟
بحث سیطره اقتصادی سینمای آمریکا در اروپا، بحث کهنه اما همچنان درگیر کننده ای است که در کشورهایی چون فرانسه کماکان داغ است؛ جایی که تولیدات ملی تنها حدود سی و شش درصد بازار را در اختیار دارند.
بیست و هشت کشور اتحادیه اروپا طبیعتاً بازار بسیار بزرگی را در جهان سینما به خود اختصاص داده اند، اما شاید همه پاسخ این پرسش را می دانند که بیش از پانصد و ده میلیون جمعیت اتحادیه اروپا، بیشتر به تماشای فیلم های آمریکایی می روند یا اروپایی؟
بیش از شصت و هفت درصد بلیت فروش رفته در یک سال در اتحادیه اروپا به فیلم های آمریکایی اختصاص دارد و تنها کمی بیش از بیست و شش درصد نصیب فیلم های اروپایی شده است. بیش از سه درصد به فیلم های تولید مشترک آمریکا و اروپا اختصاص دارد و تنها دو و سه دهم درصد از فروش بلیت سینماها در اتحادیه اروپا به فیلم های بقیه کشورهای جهان می رسد که رقم بسیار اندکی است و البته تعجب آور.
سهم سینمای ملی آلمان از تعداد بلیت های فروش رفته تنها اندکی بیش از بیست و دو درصد است. این رقم در روسیه حدود هفده درصد و در بریتانیا سی و پنج درصد است، در حالی که در ترکیه حدود پنجاه و سه درصد بلیت های فروش رفته به فیلم های ساخته شده در این کشور اختصاص دارد.
سینمای هند هشتاد و پنج درصد ، ژاپن شصت و سه درصد و چین پنجاه و هشت درصد فروش کل بلیت هایش را از آن سینمای ملی خود می کنند.
ایران کجای اقتصاد سینمای جهان قرار می گیرد؟
شاخص سالانه سینما رفتن در ایران به طور متوسط سه دهم است یعنی به طور متوسط هر ایرانی هر ده سال سه بار به سینما می رود.
متوسط قیمت بلیت در ایران یک و هشت دهم دلار است، در حالی که متوسط قیمت بلیت سینما در کویت یازده و نیم دلار، لبنان نه دلار، امارات متحده عربی حدود دوازده دلار و اسرائیل نه دلار است.
تعداد بلیت های فروش رفته در یک سال در ایران بیست و پنج و نیم میلیون بلیت است، اما مجموع فروش فیلم ها در یک سال در ایران تنها به رقم چهل و پنج و نیم میلیون دلار می رسد. به این ترتیب مجموع فروش فیلم ها در ایران که بیش از هشت برابر امارات متحده عربی جمعیت دارد، کمتر از یک چهارم فروش فیلم ها در این کشور است و با آن که جمعیت ایران ده برابر اسرائیل است، مجموع فروش فیلم به دلار در یک سال در اسرائیل نزدیک به سه برابر ایران است.
و اما عجیب ترین آماری که درباره ایران وجود دارد: نود و هفت و دو دهم درصد از بلیت فروشی سینما در ایران از آن تولیدات داخلی است که این رقم در هیچ کشور دیگری در جهان مشابهی ندارد.
bbc
