جلسه اول دیوان بین‌المللی دادگستری درباره شکایت ایران از آمریکا به پایان رسید و نماینده و وکلای ایران استدلال‌های خود را مطرح کردند.
این دادگاه از امروز دوشنبه ۲۷ اوت (پنج شهریور) رسیدگی به شکایت ایران را آغاز کرد و فردا نوبت به نماینده و وکلای آمریکا می‌رسد که استدلال‌های خود را در دادگاه طرح کنند.
در روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه نیز هر دو طرف توضیحات تکمیلی را به دادگاه ارائه خواهند کرد.
در این دادگاه وکلای دولت جمهوری اسلامی از دیوان بین‌المللی می‌خواهند تا حکم به رفع تحریم‌هایی بدهد که دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، بعد از خروج این کشور از توافق هسته‌ای ایران (برجام) علیه ایران وضع کرده یا خواهد کرد.
روز دوشنبه اولین جلسه دیوان بین المللی دادگستری لاهه با حضور ۱۵ قاضی شروع به کار کرد. نمایندگان و وکلای دولت ایران شکایت ایران را مطرح کردند و نمایندگان آمریکا تنها شنونده بودند.
در اوایل جلسه جنفر نیوزتید، نماینده دولت آمریکا، بلند شد و با محسن محب، نماینده دولت ایران، خوش و بش محترمانه ای کرد.
در جریان دادگاه، آقای محبی در اظهارت خود از یک طرف هشدار داد تحریمهای آمریکا نه تنها توانایی ایران برای بهبود اقتصادی را از بین می برد همچنین باعث می شود که ایران نتواند نیازمندیهای اولیه بهداشتی و امنیتی شهروندانش را تامین کند. او گفت حتی نیازمندیهای آموزشی و اجتماعی شهروندان ایرانی با مشکل روبرو می شود و اضافه کرد که خیلی از خارجی ها نگران امنیتشان هستند و ایران را ترک می کنند. او همچنین به شرکتهای بزرگ نفتی همچون توتال فرانسه اشاره کرد که خاطر تحریمها مجبور شده اند ایران را ترک کنند. نماینده ایران همچنین گفت رهبران ایران در مقابل آمریکا ایستاده اند و از تمام راه های صلح آمیز برای دفاع از خود استفاده خواهند کرد. وکلای ایرانی که بیشترشان انگلیسی و فرانسه ای هستند خواهان تعلیق تحریمهای آمریکا تا مشخص شدن نتیجه این دادگاه شدند.
دادگاه در این جلسه چهار روزه به نمایندگان و وکلای دولتهای آمریکا و ایران گوش خواهند داد و تصمیم خواهند گرفت که آیا این دادگاه صلاحیت رسیدگی به این پرونده را دارد یا ندارد.
در اولین روز از رسیدگی به این پرونده محسن محبی، یکی از وکلای دولت ایران، گفت: “ایالات متحده آشکارا در حال گسترش سیاستی با هدف وارد کردن شدیدترین آسیب ممکن به اقتصاد ایران و شهروندان و شرکتهای ایرانی است… این سیاست در تناقض آشکار با پیمان مودت سال ۱۹۵۵ است.”
دولت ایران در شکایت خود به “عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی” بین ایران و آمریکا استناد کرده که در سال ۱۹۵۵ میلادی (۱۳۳۴ شمسی) بین دو دولت منعقد شد.
ایران می‌گوید که وضع تحریمهای تازه که دور دوم آن در ماه آبان صنعت نفت و انرژی ایران را هدف خواهد گرفت، ناقض مفاد عهدنامه مودت میان دو کشور است.
آمریکا: اقدام ایران سوء استفاده از دادگاه است
هم‌زمان با پایان اولین روز بررسی این پرونده در دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه، وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای شکایت ایران را “سوءاستفاده از دادگاه” خواند.
در بیانیه مایک پومپئو اقدام ایران “دخالت در حقوق حاکمیتی ایالات متحده در انجام اقدامات قانونی از جمله بازگرداندن تحریمها” توصیف شده است.
اعضای تیم حقوقی دولت آمریکا روز سه‌شنبه ۲۸ اوت (شش شهریور) در مقابل قضات دادگاه صحبت خواهند کرد.
انتظار می‌رود وکلای دولت آمریکا استدلال کنند که دیوان بین‌المللی دادگستری صلاحیت رسیدگی به این دعوا را ندارد. بنا بر این گزارش آنها خواهند گفت که عهدنامه مودت دیگر اعتباری ندارد و اصولا تحریمهای آمریکا این پیمان را نقض نمی‌کند.
جلسات استماع و رسیدگی دادگاه تا روز ۳۰ اوت (هشت شهریور) ادامه خواهد داشت و دیوان بین‌المللی در عرض یک ماه تصمیم خود را اعلام خواهد کرد.
دیوان بین‌المللی دادگستری، بازوی قضایی سازمان ملل متحد برای حل و فصل مناقشه‌های بین‌المللی است. حکم دیوان الزام‌آور است اما این دادگاه اهرمی برای الزام کشورها به اجرای حکم در اختیار ندارد و در مواردی بعضی کشورها از تن دادن به حکم این دیوان سر باز زده‌اند.
عهدنامه مودت چیست؟
در متن دادخواست ایران که در نوزده صفحه به دبیرخانه دیوان تسلیم شده، ایالات متحده متهم شده است که با تصمیم رئیس جمهوری آمریکا در خروج از برجام در ٨ ماه مه سال جاری و بازگرداندن تحریمهای هسته‌ای، و همچنین اظهارات مقامات آمریکایی در مورد تشدید تحریم که به منزله وضع تحریمهای دیگر است، “مفاد عهدنامه مودت مورخ سال ۱۹۵۵ را نقض کرده و به نقض این پیمان ادامه می دهد.”
“عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بین دولت شاهنشاهی ایران و دول متحده آمریکا” در ٢٣ مرداد سال ۱۳۳۴ بین نمایندگان دو کشور امضا شد و همان سال به تصویب مجالس شورای ملی و سنا و بعدا به امضای شاه رسید و جنبه قانونی یافت.
این عهدنامه مبنای روابط دوستانه بین ایران و آمریکا در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی بود اما بعد از انقلاب، روابط دو کشور پس از تصرف سفارت آمریکا و گروگانگیری دیپلمات‌های آمریکایی قطع شد و بعد از چهار دهه هنوز برقرار نشده است.
bbc
