حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، هفته پیش در جلسه هیات دولت گفت: “براساس گزارش بانک مرکزی ارزش پول ملی امروز ۱۰ مهرماه نسبت به ۱۰ مهرماه پارسال ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است”. آیا گفته‌های رئیس جمهوری ایران درباره افزایش ارزش پول ملی ایران درست است؟
پاسخ: اگر قدرت خرید پول ایران را در نظر بگیریم، ادعای رئیس جمهوری ایران – براساس داده‌های رسمی – اشتباه است. بررسی شاخص قیمت مصرف کننده ( CPI)که هر ماه از سوی مرکز آمار ایران منتشر می‌شود، نشان می‌دهد که در یک سال اخیر، افزایش تورم باعث شده است که قدرت خرید پول ایران تا حدود ۳۵ درصد کاهش یابد.
یعنی پارسال با یک میلیون تومان، به اندازه یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومان امروز می‌شد خرید کرد. نمودار زیر، کاهش قدرت خرید یک میلیون تومان را به صورت ماه به ماه نشان می‌دهد.
کاهش ۳۵ درصدی قدرت خرید پول ایران در یک سال اخیر
قدرت خرید یک میلیون تومان، نسبت به شهریور پارسال ۳۵۰ هزار تومان کاهش یافته استبر همین اساس، اگر شهریور دو سال پیش را در نظر بگیرید، قدرت خرید پول ایران در دو سال بیش از ۷۰ درصد کاهش یافته است. یعنی دو سال پیش، قدرت خرید یک میلیون تومان، به اندازه یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان امروز بود.
به نظر می‌رسد آنچه حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران به آن شاره کرده، ارزش برابری ریال و دلار باشد. قیمت هر دلار آمریکا پارسال در چنین روزهایی حدود ۱۵ هزار تومان بود. اما از اوایل تابستان قیمت دلار روندی نزولی داشته و امروز به حدود ۱۱ هزار و ۶۰۰ تومان رسیده است. این کاهش قیمت حدود ۳۶ درصد است.
تعدیل قیمت دلار، ظاهرا با فشار بانک مرکزی ایران انجام می‌شود. چون تحریم‌ها فروش نفت را تقریبا به صفر رسانده و سایر درآمدهای عمده ارزی ایران هم تا حدی قابل توجهی کاهش یافته است. تا آنجه که گمرک ایران اعلام آمار صادرات غیر نفتی را به دلیلی آنچه “تحریم‌های ظالمانه آمریکا” می‌خواند متوقف کرده است.
در چنین شرایطی روند کاهش قیمت ارزش حرکت برخلاف واقعیت‌های موجود است و به برآورد دخالت مستقیم دولت برای ایجاد یک آرامش ظاهری در بازار ارز دامن می‌زند. بنابراین این کاهش قیمت به معنی افزایش ارزش پول ملی ایران در برابر دلار نیست، چون ایران در رکود است و اقتصاد کالایی برای صادرات به خارج و کسب درآمد قابل توجه تولید نکرده است.
bbc
