ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، اقدام اوکراین در اعلام وضعیت نظامی در مناطق مرزی خود را محکوم کرده و خواستار مداخله آلمان برای جلوگیری از اقدامات “تحریک‌آمیز” دولت اوکراین شده است. همزمان، سازمان امنیت روسیه “اعترافات” سرنشینان بازداشتی چند شناور نیروی دریایی اوکراین را پخش کرده است.
روز سه‌شنبه، ۶ آذر (۲۷ نوامبر)، دفتر رئیس جمهوری روسیه اطلاعیه‌ای را در مورد تماس تلفنی ولادیمیر پوتین با آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، و گفتگوی دو طرف در مورد بحران ناشی از توقیف ناوهای جنگی اوکراین توسط نیروی دریایی روسیه منتشر کرد.
دفتر رئیس جمهوری روسیه گفته است که این تماس تلفنی به درخواست طرف آلمانی صورت گرفت و موضوع گفتگوی رهبران دو کشور “حادثه جدی روز ۲۵ نوامبر در آب‌های دریای سیاه و دریای آزوف بود.”
روز یکشنبه، منابع نظامی روسیه تایید کردند که هنگام حرکت کاروانی از شناورهای متعلق به نیروی دریایی اوکراین از دریای سیاه به سوی دریای آزوف، کشتی های روسی به سوی این کاروان آتش گشودند و دو قایق توپدار و یک کشتی یدک کش را توقیف کردند. دریای ازوف بین سواحل جنوبی اوکراین و شبه جزیره کریمه واقع است که دولت روسیه آن را در سال ۲۰۱۴ از خاک اوکراین جدا و به خاک خود منضم کرد.
به گفته دولت روسیه، شناورهای اوکراینی “اصول رفت و آمد صلح آمیز دریایی” را نادیده گرفته و وارد آب‌های سرزمینی روسیه شده بودند. در پی این حادثه، دولت اوکراین ارتش آن کشور را در حالت آماده باش قرار داد و پارلمان آن کشور اعلام حکومت نظامی در مناطق مرزی با روسیه را تصویب کرد.
دفتر رئیس جمهوری روسیه گفته است که آقای پوتین “نگرانی عمیق خود را در مورد تصمیم تحریک‌آمیز دولت اوکراین برای قرار دادن نیروهای مسلح در حالت آماده باش رزمی و اعلام حکومت نظامی به اطلاع طرف آلمانی رساند و از او خواست تا تمامی توان خود را برای مهار کردن اقدامات جسارت‌آمیز اوکراین به کار گیرد.”
در تیراندازی ناوهای روسی به سوی شناورهای نیروی دریایی اوکراین، تعدادی از نظامیان اوکراینی نیز زخمی شدند. وزارت خارجه اوکراین این اقدام روسیه را “به شدت تحریک آمیز” توصیف کرده و گفته است که این بار “مسکو از خط قرمز اوکراین پا فراتر گذاشته است.”
در پی “ورود شناورهای اوکراینی به آب های ساحلی روسیه” نیروی دریایی روسیه تنگه کرچ را به روی رفت و آمد دریایی بست.
در خبری دیگر در همین زمینه، سازمان امنیت روسیه با صدور اطلاعیه‌هایی، آنچه را که اعترافات سرنشینان شناورهای توقیف شده اوکراینی خوانده منتشر کرده است. در این گزارش، به نقل از یک “افسر نیروی دریایی اوکراین” آمده است که شناورهای اوکراینی عمدا وارد آب‌های سرزمینی روسیه شدند. یکی دیگر از بازداشتیان نیز اعتراف کرده که عملکرد کاروان دریایی اوکراین “به شدت تحریک‌آمیز”بود است.
مشخص نیست این اعترافات تحت چه شرایطی اخذ شده است.
از بهار سال جاری، نیروی دریایی روسیه با استقرار ناوهای خود در تنگه کرچ، صدها قایق و کشتی اوکراینی را بازرسی، توقیف و سپس ازاد کرده است. به نظر می‌رسد هدف روسیه، بی ثبات کردن شرایط داخلی اوکراین باشد.
قرار انتخابات ریاست جمهوری اوکراین در بهار سال آینده برگزار شود و ممکن است روسیه در صدد باشد با تضعیف دولت طرفدار غرب در آن کشور، رای‌دهندگان اوکراینی را قانع کند که برای حفظ ثبات کشورشان، باید یک دولت طرفدار روسیه را انتخاب کنند.
در زمان اتحاد شوروی سابق، اوکراین یکی از جمهوری‌های تشکیل دهنده اتحاد شوروی سابق بود. با فروپاشی اتحاد شوروی، اوکراین در سال ۱۹۹۰ استقلال خود را به دست آورد هر چند تلاش دولت روسیه بر آن بود که همچنان بر روابط اقتصادی اوکراین تسلط داشته باشد. پس از حرکت اعتراضی و انتخابات سال 2004 ریاست جمهوری در اوکراین، تسلط سنتی روسیه بر این کشور تضعیف شد و این کشور گرایش بیشتری به توسعه روابط با اتحادیه اروپا از خود نشان داد.
در نوامبر سال ۲۰۱۳، تصمیم ویکتور یانوکوویچ، رئیس جمهوری وقت اوکراین، برای توقف حرکت به سوی تحکیم موازین دموکراسی غربی و گسترش روابط اقتصادی با اتحادیه اروپا و به جای آن، تاکید بر روابط با روسیه به تظاهرات گسترده منجر شد و پس از کشته شدن تعدادی از تظاهرکنندگان به دست نیروهای دولتی، پارلمان اوکراین آقای یانوکوویچ را خلع کرد و دستور پیگرد او به اتهام قتل تظاهرکنندگان و فساد مالی را داد.
آقای یانوکوویچ پس از برکناری از سمت خود به روسیه گریخت، و روسیه با متهم کردن دولت غربگرای اوکراین به ناتوانی در حفظ امنیت شهروندان روس زبان این کشور، شبه‌جزیره کریمه را از اوکراین تجزیه و به خاک خود منضم کرد. از آن زمان، شبه‌نظامیانی که گفته می شود تحت حمایت ارتش روسیه قرار دارند در مناطق مرزی اوکراین و روسیه فعال بوده‌اند و بین آنها و نیروهای دولتی درگیری ادامه داشته است.
تجزیه کریمه و حمایت روسیه از شبه‌نظامیان جدایی‌طلب اوکراینی باعث وضع تحریم‌هایی از سوی ایالات متحده و اتحادیه اروپا علیه روسیه شده است. در پی واقعه روز یکشنبه، کشورهای اروپایی از جمله آلمان، همچنین دبیرکل پیمان ناتو صراحتا روسیه را مورد انتقاد شدید قرار دادند و از امکان وضع تنبیه‌های جدید علیه آن کشور سخن گفتند. وزارت خارجه آمریکا نیز این اقدام را نگران کننده خواند و خواستار بازگرداندن فوری شناورهای توقیف شده اوکراین شد. بیانیه وزارت خارجه آمریکا از هر دو طرف خواسته است تا “خویشتنداری به خرج دهند و به تعهدات و الزامات بین‌المللی خود عمل کنند.”
bbc
