جنگنده اف-۳۵ که اسرائیل می‌گوید برای نخستین بار در عملیات رزمی از آن استفاده کرده، حدود دو سال پیش وارد سامانه دفاعی ارتش آمریکا شد اما حالا اسرائیل می‌گوید که زودتر از ایالات متحده از این جنگنده در عملیات رزمی استفاده کرده است.
این جنگنده رادارگریز سه مدل مختلف دارد که هر کدام ویژگی خاصی دارند و به جز مدل A بقیه هنوز در جهان همه‌گیر نشده‌اند.
سه دهه از شروع طراحی و ساخت این جنگنده می‌گذرد و از جمله انتقادهایی که به آن شده، یکی هم این است که چندان برای جنگیدن مناسب نیست.
ساخت این جنگنده خیلی بیشتر از آنچه که پیش‌بینی شده بود به طول انجامید. برای همین هزینه‌هایش هم بیش از آنچه شد که آمریکایی‌ها برایش برنامه‌ریزی کرده بودند. طراحی و ساخت این جنگنده بیش از چهارصد میلیارد دلار هزینه داشته که بخش کوچکی از آن را هم‌پیمانان آمریکا می‌پردازند.
کدام کشورها
اف-۳۵ محصول شرکت لاکهید مارتین است. سرمایه‌گذار اصلی جنگنده‌های جدید این شرکت، ایالات متحده آمریکاست اما هشت کشور دیگر هم در کار ساخت این جنگنده مشارکت دارند: بریتانیا، ایتالیا، هلند، ترکیه، کانادا، استرالیا، دانمارک و نروژ.
به جز این سه کشور که از اعضای ناتو هستند، اف – ۳۵ تا به حال سه خریدار دیگر هم داشته که عبارتند از: اسرائیل، ژاپن و کره جنوبی.
هر کدام از ۹ کشوری که در ساخت این جنگنده مشارکت دارند، قطعاتی را می‌سازند که در نهایت در سه نقطه جهان این قطعات کنترل شده و سر هم می‌شوند. به جز ایالات متحده، دو خط تولید دیگر در ایتالیا و ژاپن هستند.
بلژیک و فنلاند هم در حال بررسی خرید این نوع از جنگنده‌ها هستند.
انواع اف- ۳۵
اف – ۳۵ سه مدل A، B و C دارد. مدل A از بقیه سبک‌تر است و قابلیت مانور بیشتری دارد. به جز این سه مدل، مدل‌های دیگری هم از اف – ۳۵ وجود دارد که بنا به خواست کشورهای سفارش دهنده درست شده‌اند. مثلا مدلی از این جنگنده برای ارتش اسرائیل ساخته شده که از سیستم‌های جنگی و الکترونیکی ساخت این کشور در آن استفاده شده است. آمریکا ابتدا با این تغییرات مخالف بود اما در نهایت با خواسته اسرائیل موافقت کرد.
مدل A تنها مدلی است که در آن یک لوله توپ تعبیه شده است. این لوله از نمونه‌های قبلی قطرش پنج میلی‌متر بیشتر است که گفته میشود کمک می‌کند اثرگذاری و دقت حملات بیشتر شود.
فرق دیگری که مدل A با مدل‌های دیگر دارد شیوه سوخت‌گیری این جنگنده در آسمان است. هواپیمای سوخت‌رسان می‌تواند با بوم به اف-۳۵ A وصل شود و مخزنش را پر کند. بوم، لوله‌ای سفت است که مثل تلسکوپ باز و بسته میشود. روش سوخت‌رسانی با بوم سریع‌تر است فقط احتیاج به یک نفر دارد که در هواپیمای سوخت‌رسان بنشیند و بوم را هدایت کند.
بیشتر کشورهایی که در ساخت اف- ۳۵ همکاری می‌کنند این مدل را برای خرید انتخاب کرده‌اند تا آن را جایگزین اف ۱۶ کنند.
این جنگنده برای برخاستن از زمین و فرود به باند معمول پایگاه‌های نظامی احتیاج دارد.
مدل B برای برخاستن از زمین باند کوتاهی برایش کافی است و می‌تواند به صورت عمودی فرود بیاید. همین خاصیت به این جنگنده امکان نشست و برخاست روی ناوهای کوچک و بزرگ را فراهم کرده است. منتها اضافه شدن این امکان سبب شده که از گنجایش محفظه سوخت جنگنده و میزان مهماتی که با خود حمل می‌کند، کاسته شود.
لوله توپ این مدل خارجی است. کشورهای بریتانیا، ایتالیا و آمریکا تنها کشورهایی هستند که از این مدل اف – ۳۵ سفارش داده و هم‌اکنون در دست دارند.
مدل C از دو مدل دیگر اف – ۳۵ بزرگتر است و برای نشست و برخاست روی ناوهای هواپیمابر ساخته شده است. این مدل مخزن سوخت بزرگتری دارد. اسکادرانی از این جنگنده‌ها قرار است تا پایان همین سال میلادی در نیروی دریایی آمریکا آماده به کار شود.
bbc
