رهبر جمهوری اسلامی میگوید هدف بلندمدت تحریمهای آمریکا ورشکستگی دولت و به فروپاشی کشاندن اقتصاد ایران است. به گفته خامنهای به موازات تحریم یک “جریان تحریف” هم هست که واقعیات ایران را واژگون نشان میدهد.
علی خامنهای بخش مهمی از سخنرانی خود به مناسبت عید قربان را به فشار ناشی از تحریمهای آمریکا و تکرار مخالفت خود با هر گونه مذاکره برای پایان دادن به آن اختصاص داد.
به گزارش همشهری آنلاین، رهبر جمهوری اسلامی روز جمعه دهم مرداد (۳۱ ژوئیه) ادعا کرد که تحریم “قطعا قابل علاج” است اما علاجش عقبنشینی در برابر آمریکا نیست.
ایالات متحده اردیبهشت ۹۷ از توافق هستهای خارج شد و تحریمهای لغو و تعلیق شده علیه جمهوری اسلامی را دوباره اعمال کرد. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا هدف از این تحریمها را وارد کردن “فشار حداکثری” برای کشاندن ایران به پای میز مذاکره عنوان میکند.
ترامپ بارها توافق هستهای را بدترین توافق تاریخ خوانده و میگوید این توافق نگرانی از دستیابی جمهوری اسلامی به بمب اتمی را برای همیشه برطرف نمیکند و به برنامههای مناقشهبرانگیز موشکی و اقدامات بیثبات کننده ایران در منطقه پایان نمیدهد.
اعتراف به ضربهای که تحریم وارد کرد
علی خامنهای درباره تحریم و تاثیر آن گفت: «شکی نیست که تحریم یک جنایت و ضربهای است که آمریکا به ایران وارد کرده است اما جوانان و مسئولان ما این تحریم را وسیلهای برای اتکای به نفس خود قرار دادند.»
فشار تحریمها صادرات نفت ایران را به شکل بیسابقهای کاهش داده است. از آنجا که جمهوری اسلامی همچنان اندکی نفت و به طور عمده از طریق دور زدن تحریمها و مخفیانه صادر میکند، برآورد میزان دقیق آن ساده نیست.
مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده به تازگی گفته بر اثر تحریم صادرات نفت ایران ۹۰ درصد کاهش یافته است. میزان فروش نفت هر اندازه باشد، کمبود منابع ارزی و کسری شدید بودجه مسئلهای است که اغلب مسئولان به آن اعتراف میکنند.
رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی عید قربان گفت: «تمرین جداسازی اقتصاد کشور از نفت موضوع بسیار مهمی است و الان اینگونه شده است که یا نفت ما را کمتر میخرند یا کمتر برمیدارند و این تمرینی است تا ما اقتصاد خود را از نفت جدا کنیم.»
این “تمرین جداسازی” اقتصاد از نفت به زمان زیادی نیاز دارد و اگر در مورد ایران و به سادگی عملی میبود نه “جنایات” خواندن آن توجیهپذیر بود نه این همه اصرار بر برداشته شدن تحریمها ضرورتی داشت.
تحریف خواستههای آمریکا
علی خامنهای درباره هدف آمریکا از مذاکرات جدید گفت: «آنان میگویند صنعت هستهای را کاملاً کنار بگذارید، بازدارنده نظامی خود را به یکدهم برسانید و از اقتدار منطقهای خود صرفنظر کنید. وقتی چنین شود او قانع نمیشود و در خواست جدیدی را مطرح میکند.»
این سخنان تحریفآمیز به نظر میرسد؛ آمریکا و کشورهای غربی با استفاده صلحآمیز ایران از انرژی هستهای مخالفتی نمیکنند و خواستار این نیستند که جمهوری اسلامی “صنعت هستهای” را کاملا کنار بگذارد.
رهبر جمهوری اسلامی با اشاره به انتقادهایی که در داخل نسبت به ادامه تنش با آمریکا میشود گفت: «برخی تحت تأثیر همین فشارها میگویند هستهای به چه دردی میخورد؟ هستهای نیاز فردای ماست. آن روز که ما احتیاج به برق هستهای پیدا کردیم، در خانه چه کسی برویم؟ برویم از آمریکا و اروپا گدایی کنیم که برای ما برق هستهای بیاورید؟»
بر خلاف این ادعا، نیروگاه اتمی بوشهر که برق تولید میکند مشمول تحریم نیست و فعالیت آن ادامه دارد. افزون بر این روسیه به عنوان کشور سازنده این نیروگاه متعهد به تامین سوخت مورد نیاز آن است و این مسئله احتمالا شامل نیروگاههایی که در آینده ساخته شود نیز خواهد بود.
خامنهای بار دیگر از “عمق راهبردی ایران” و “اهمیت” هزینهها و سرمایهگذاریهای جمهوری اسلامی در ارتباط با گروههایی مانند حزبالله و حماس سخن گفت و افزود: «آنها با تحریمها یک هدف جنبی هم دارند که میخواهند رابطه جمهوری اسلامی را با گروههای مقاومت در منطقه قطع کنند. البته باید گفت که شتر در خواب بیند پنبه دانه.»
کنایه خامنهای به ترامپ پیرمرد
خامنهای ۸۱ ساله با کنایه به اعلام آمادگی ترامپ ۷۴ ساله برای مذاکره گفته است: «البته این پیرمردی که در آمریکا بر سر کار است از این مذاکره سود خواهد برد یا برای خودش یا انتخابات میخواهد از این مذاکره استفاده کند.»
رهبر جمهوری اسلامی میگوید در کنار تحریم یک “جریان تحریف” هم وجود دارد که هدفش واژگون نشان دادن واقعیات ایران برای ضربه زدن به روحیه مردم است. او افزود یکی دیگر از اهداف این جریان “دادن آدرس غلط” است که میگویند برای رفع مشکل تحریم باید پای میز مذاکره رفت.
او با بیان این که “تحریم قطعاً قابل علاج است” مدعی شد که علاج این معضل “قطعا” عقبنشینی و مذاکره با آمریکا نیست.
خامنهای به اروپا نیز حمله کرد و پایبندی آنها به برجام و کمک به اقتصاد ایران در شرایط تحریم آمریکا را صرفا یک وعده خواند. او گفت: «به وعدههای این و آن هم نباید تکیه کرد. در سال ۹۷ که آمریکا از برجام خارج شده بود، اروپاییها ما را عقب انداختند و اقتصاد کشور را شرطی و معطل کردند.»
او در همین راستا به اینستکس، سازوکار مالی اتحادیه اروپا برای ایران پس از خروج آمریکا از برجام هم حمله کرد و گفت: «آخرین ابتکار اروپاییها هم بازیچه چرندی به اسم اینستکس بود. خود این یک چیز مضر و غلطی است که این را هم انجام ندادند و نکردند.»
رهبر جمهوری اسلامی گرچه از سختی معیشت همه مردم سخن گفت، ولی آن را بیشتر به پای کرونا نوشت و به این واقعیت که وضعیت اقتصاد ایران در دو سال و چند ماه گذشته و پس از اعمال مجدد تحریمها مدام در حال وخیمتر شدن است اشارهای نکرد.
یکی از جلوههای تاثیر تحریمها فروپاشی ارزش پول ملی در برابر ارزهای معتبر است. پیش از خروج آمریکا از توافق هستهای قیمت دلار تکنرخی و ۴۲۰۰ اعلام شد. صرافی ملی روز گذشته بهای فروش هر دلار را ۲۰ هزار و ۸۰۰ تومان ثبت کرد که پنج برابر قیمت رسمی آن است.
خامنهای با اذعان به بحران سقوط ارزش پول ملی گفت: «اینکه ارز افسار پاره کند و روزبهروز بالاتر رود اصلا قابل قبول نیست و البته در گزارشاتی که دریافت کردهام این ماجرا بیش از اینکه دلایل اقتصادی داشته باشد دلایل امنیتی و سیاسی دارد.»
ادامه مخالفت خامنهای با هر گونه مذاکره با آمریکا برای پایان دادن به تحریمها در حالی است که بسیاری از کارگزاران ارشد حکومت بارها اعتراف کردهاند که چنین فشاری بیسابقه است و اقتصاد ایران با بحرانی جدی روبروست.
اعتراف مسئولان به وضع وخیم اقتصادی
رئیس جمهوری، حسن روحانی در نشست اول مرداد ماه هیئت دولت به افزایش افسارگسیخته قیمتها اعتراف کرد و گفت این که بهای برخی کالاها به نسبت سال پیش “دو برابر تا سه برابر” بیشتر شده قابل قبول نیست.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دولت، اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی نیز شامگاه سیام تیر در نشست مشترک با مدیران وزارت ورزش و جوانان شرایط اقتصادی و معیشتی مردم را بسیار سخت و خطیر خواند و به خاطر آن “ابراز شرمندگی” کرد.
جهانگیری میگوید، جمهوری اسلامی در چهار دهه گذشته با انواع تحریمها روبرو بوده، اما تحریمهای دو سال گذشته آمریکا از تمام آنها سختتر بوده است.
معاون اول حسن روحانی گفت: «شاید یکی از دلایل مظلومیت این دولت این باشد که به دلیل اهمیت و رعایت منافع و مصالح کشور نمیتوانیم راجع به خیلی از مسائل تحریم با مردم شفاف صحبت کنیم و بگوئیم چه اتفاقاتی افتاده و با چه پدیدهای روبرو هستیم.»
اسحاق جهانگیری با تاکید بر اینکه با رویکردهای قدیمی نمیتوان ایران را اداره کرد، از ضرورت اصلاح شیوههای حکمرانی سخن گفت و افزود، بدون رضایت مردم و حمایت افکار عمومی هیچ مدیریتی نمیتواند شرایط سخت را پشت سر بگذارد.
سخنان جهانگیری درباره ناکارآمدی رویکردهای قدیمی میتواند به نحوه تصمیمگیری بر سر تعامل با کشورهای غربی تعبیر شود که پیامد آن تحریمهایی است که به گفته او درباره تاثیرات آن حتی نمیتوان شفاف حرف زد.
وزیر خارجه، محمد جواد ظریف به تازگی در واکنش به حمله تند نمایندگان مجلس به او و در ارتباط با مذاکرات هستهای خاطر نشان کرد که تصمیمگیری در مورد سیاستهای کلان و مسائلی مانند مذاکره احتمالی با آمریکا در حیطه اختیارات رهبر جمهوری اسلامی است.
مرغ یک پای عدم مذاکره
فائزه هاشمی، دختر رئیس سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام رابطه با آمریکا را “یکی از مهمترین مسائل کشور” خوانده و میگوید بحران در روابط میان تهران و واشنگتن با اشغال سفارت آمریکا در تهران در آبان ماه ۱۳۵۸ آغاز شد.
به نوشته سایت انصافنیوز فائزه هاشمی جمعه دهم مرداد با اشاره به اشغال سفارت و قطع روابط میگوید این که “چرا حکومت این کار را ادامه داد و مشکلات را بیشتر کرد تا حالا که بگوئیم مرغ یک پا دارد” مشخص نیست.
ظاهرا این کنایه متوجه خامنهای است که همچنان با مذاکره با آمریکا مخالفت میکند. هاشمی میگوید او اگر تصمیمگیرنده بود باز کردن سفارت آمریکا در تهران و سفارت ایران در واشنگتن را “بدون هیچ مذاکرهای” دنبال میکرد.
DW