آیتالله علی خامنهای، رهبر ایران روز چهارشنبه ۱۲ مهر (۴ اکتبر) در دیدار با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه همهپرسی در کردستان عراق را “خیانت به منطقه و موجب تهدید آینده آن” خوانده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر رهبر ایران، آیتالله خامنهای همچنین گفته است: “ایران و ترکیه باید در مقابله با این حادثه، هر اقدام ممکن را انجام دهند و دولت عراق نیز باید در این قضیه به صورت جدی، تصمیمگیری و اقدام کند.”
او همچنین گفته است: “آمریکا و قدرتهای خارجی، غیرقابل اعتماد و به دنبال ایجاد یک اسرائیل جدید در منطقه هستند.”
آقای اردوغان برای دیدار با مقامهای ایران در راس هیئتی سیاسی-تجاری در سفری یک روزه به تهران رفته است.
رئیس جمهور ترکیه پیشتر پشت درهای بسته با حسن روحانی، همتای ایرانی خود دیدار کرده بود.
آقای اردوغان در یک نشست خبری که بعد از دیدار با حسن روحانی، همتای ایرانی خود برگزار شد با “غیرقانونی” خواندن همهپرسی اخیر اقلیم کردستان گفته بود: “در عراق، مخاطب ما دولت مرکزی است.”
او در این نشست خبری همچنین از اتخاذ تدابیر شدیدتری علیه اقلیم کردستان خبر داده بود.
به غیر از همهپرسی اخیر کردستان عراق، جنگ سوریه و روابط تهران-آنکارا از محورهای دیگر گفتوگوهای دو کشور بوده است.
به گزارش خبرگزاریهای دولتی در ایران، دو کشور تفاهمنامههایی در زمینه همکاریهای گمرکی،بانکی و رسانهای هم امضا کردهاند.
آقای اردوغان پس از دیدار با حسن روحانی در نشست خبری گفت: “هم ایران و هم دولت مرکزی عراق و هم ترکیه در قبال اقدامات اقلیم کردستان عراق برخی تدابیر را به اجرا گذاشتند و از این به بعد تدابیر شدیدتر در راه خواهد بود.”
رئیس جمهور ترکیه همچنین گفته است: “از نظر ما تصمیمی که با موساد (سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل) گرفته شده باشد، مورد پذیرش نیست؛ مدیریت اقلیم کردستان با قرار دادن افراد معلوم در سمت راست و چپ خود تصمیماتی نامعلوم میگیرد.”
حسن روحانی، رئیس جمهور ایران هم در همین نشست خبری گفته که کشورش در پی وارد کردن فشار به کردستان عراق نیست.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) آقای روحانی گفته است: “ما نمی خواهیم فشاری را به مردم کردستان عراق وارد کنیم اما تصمیمات اشتباهی که بعضی از سران این اقلیم اتخاذ کردند باید جبران شود. بنابراین سه کشور ترکیه عراق و ایران ناچار هستند تا با اقدامات ضروری و جدی خود اهداف راهبردیشان را در منطقه دنبال کنند.”
رئیس جمهور ترکیه پیش از سفر به ایران به خبرنگاران گفته بود با یک “نقشه راه” به کشورش بازخواهد گشت.
آقای اردوغان سه روز پیش از سفر به تهران گفته بود: “سفر من به ایران برای شرکت در یک نشست همکاری استراتژیک در سطح عالی خواهد بود. ما درباره مسئله شمال عراق هم گفتگو خواهیم کرد و با یک نقشه راه جدی برمیگردیم.”
روسای جمهور ایران و ترکیه در دیدار خود مذاکراتی هم درباره توسعه روابط تجاری داشتهاند که آقای روحانی “توسعه روابط بانکی دو کشور و تجارت با پول ملی دو کشور” را از تصمیمات مهم امروز برشمرده است.
او زمان نهایی شدن این تصمیمها را “تا پایان هفته آینده” اعلام کرده است.
این در حالی است که رهبر ایران در دیدار با رئیس جمهور ترکیه از سطح روابط اقتصادی دو کشور انتقاد کرده است.
آیتالله خامنهای در این دیدار گفت: “متأسفانه با وجود ظرفیتهای فراوان، سطح همکاریهای اقتصادی در چند سال اخیر هیچ پیشرفتی نکرده و باید در این خصوص، بیش از پیش تلاش و فعالیت کرد.”
سفر رئیس جمهور ترکیه به تهران در حالی انجام میشود که ژنرال حلوصی آکار، رئیس ستاد ارتش این کشور هم دو روز پیش وارد تهران شد و هنوز در ایران است.
این سفر در پاسخ به دیدار سرلشگر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران از ترکیه بوده که اواسط ماه اوت سال جاری انجام شد.
ایران و ترکیه در مورد اقلیم کرستان عراق نگرانیها و مواضع مشابهی دارند ولی در مورد موقعیت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در آینده سیاسی این کشور دارای اختلاف نظر هستند.
bbc