بزرگترین آزمایش پژوهشی روی زوال عقل در جهان که به شکل یک بازی موبایل عرضه شده است، نشان میدهد که توانایی جهتیابی افراد با افزایش سن کاهش مییابد.
“سی هیرو کوئست” یک ماجراجویی دریایی برای بازیابی خاطرات فراموش شده یک ملوان پیر است.
بازیکنان با لمس صفحه تلفن هوشمند، یک قایق را روی اقیانوس یخ زده و از میان جزایر خالی از سکنه هدایت میکنند.
در بخش معرفی در توضیح اینکه این بازی چگونه به پژوهش در مبارزه با زوال عقل کمک میکند آمده است: “این صرفا یک بازی نیست، یک ماموریت اکتشافی برای نجات مغز انسان است.”
قهرمان اصلی بازی به کاربران توضیح میدهد: “من و پدرم به سرزمینهای کشف نشده سفر کردیم و با موجودات دریایی خارقالعادهای مواجه شدیم. اما حالا پدرم دچار زوال عقل شده و خاطراتش در میان امواج دریا گم شدهاند. شما با قدم گذاشتن در مسیری که ما طی کردیم و اکتشاف دوباره موجوداتی که پدرم زمانی میشناخت، به حفظ خاطرات آینده کمک خواهید کرد.”
طراحان این بازی، اطلاعات مربوط به حس جهتیابی بازیکنان را در طول مراحل مختلف بازی به طور ناشناس ثبت میکنند.
گم شدن و از دست دادن حس جهتیابی یکی از علائم اولیه بیماری آلزایمر است. و پژوهشگران یونیورسیتی کالج لندن فکر میکنند که این نتایج میتواند به طراحی یک تست برای تشخیص زوال عقل کمک کند.
یافتههای این پژوهش که در کنفرانس عصبشناسی سال ۲۰۱۶ ارائه شد، از تحلیل دادههای ۲.۴ میلیون نفر به دست آمده که این بازی را دانلود کردهاند.
حجم دادههایی که از بازی “سی هیرو کوئست” از سراسر جهان به دست آمده برای پژوهشگران غیرمنتظره بوده است. اگر دانشمندان میخواستند دادههای ۲.۴ میلیون نفر را جمعآوری کنند که فقط زمان کمی در شب یا در راه رفتن به کار صرف این بازی میکنند، باید ۹۴۰۰ سال در آزمایشگاه وقت صرف میکردند.
در پایان هر بازی کاربر پیغامی شبیه این دریافت میکند: “تبریک میگوییم! شما ۱۰ دقیقه سی هیرو کوئست بازی کردید که معادل ۲۵ ساعت پژوهش بر روی زوال عقل برای پژوهشگران ما در آزمایشگاه است.” پژوهشگران یونیورسیتی کالج لندن با تحلیل دادههای به دست آمده از مراحل مختلف این بازی دریافتهاند که حس جهتیابی افراد به طور مداوم پس از سنین نوجوانی کاهش مییابد.
دقت بازیکنان ۱۹ ساله در رسیدن به اهداف بازی ۷۴ درصد بوده است، اما دقت بازی افراد سال به سال با افزایش سن کاهش یافته و در بازیکنان ۷۵ ساله به ۴۶ درصد رسیده است.
این دادهها همچنین نشان میدهند که حس جهتیابی مردان کمی بهتر از زنان است. بازیکنان اهل کشورهای شمالی اروپا نیز نتایج بهتری نسبت به بازیکنان دیگر کشورهای دنیا به نمایش گذاشتهاند که البته دلیل آن هنوز مشخص نیست، اما دانشمندان حدس میزنند ساکنان کشورهای ساحلی توانایی جهتیابی بهتری دارند.
هدف این پژوهش دستیابی به روشی برای تشخیص زوال عقل در مراحل اولیه است که هنوز امکانپذیر نیست.
از دست دادن کامل حس جهتیابی در حالت عادی بسیار نادر است، اما در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر پدیده رایجی است.
دادههای ثبت شده از روند ضعیف شدن سیستم جهتیابی انسان میتواند به پزشکان در تشخیص بیماران در حال ابتلا به آلزایمر کمک کند و ابزاری برای پیگیری کارایی داروهای آزمایشی باشد. حامی مالی این پروژه شرکت دویچه تلهکام است و شرکت گلیچرز آن را طراحی کرده است.
bbc