برای علاقمندان به هنرهای تجسمی از نقاشی و مجسمه گرفته تا چیدمان و ویدیوهای هنری، آثار ۱۳ هنرمند ایرانی درمجموعه معاصر “مانا” به نمایش گذاشته شد. این مجموعه عظیم که در نیوجرسی نزدیک شهر منهتن نیویورک قراردارد، دارای ۵ طبقه است و هیچ اثری را برای فروش به نمایش نمی گذارد. مانا تنها محل نمایش کارهای هنری است.
درنمایشگاه بینابین که طراحی آنرا شهرام کریمی، نقاش مقیم نیویورک بعهده دارد، آثار این هنرمندان به نمایش گذاشته شد: دیوید آبیر، افروز آمیغی، شجاع آذری، رضا درخشانی، فریدون غفاری، هادی هزاوه ای، سارا عیسی خاریان، طلا مدنی، شیرین نشاط، نیکی نجومی، رها رییس نیا، فریدون شفیعی و منوچهر یکتایی.
در سالهای اخیر آثار تجسمی هنرمندان ایرانی مورد توجه موزه ها، نگارخانه ها و کلکسیون داران جهان قرار گرفته است. پرسش کانونی نمایشگاه بینابین چنین است: ویژگی‌ها و مختصات هنر معاصر ایران چیست که آنرا از گذشتگان ما متمایز می کند و نقش هنرمندان ورای مرزها در آن چیست؟ طراح نمایشگاه شهرام کریمی تلاش دارد برای پاسخ به این پرسش از کلیشه‌های رایج خودداری کند. وی معتقد است در نمایشگاه “بینابین” گزینه ای از آثار متفاوت هنرمندان انتخاب شده که فردیت هنری خود هنرمند محور آن است.
به این دلیل در نمایشگاه آثار تنها با مهر ایرانی متمایز نمی شود بلکه بعدی جهانی دارند. مثلا از خط نقاشی در آن خبری نیست. کریمی براین باور است که هر هنرمندی دارای حسی از خلاقیت و آزادی است که در پهنه فرهنگ و جامعه و در عرصه بزرگ تر پیشینه تاریخی و معاصر قابل کاوش است. او می گوید: “نگاه غرب همواره به هنر خاورمیانه و هنر ایرانی کاوشی در هویت هنرمند است که من به آن نقد دارم، همانطور که به نمایشگاه “بدون مرز” در موزه هنرهای معاصر نیویورک این نقد را داشتم. کسی از هنرمند غربی در مورد هویتش نمی پرسد. ولی همواره هویت هنرمندان شرقی مورد پرسش است. هنرمند خود هویتش را می سازد.”
این نمایشگاه جغرافیا ندارد. طراح نمایشگاه یک سال و نیم روی گزینش آثار کار کرده است. نگاه وی در گزینش، کیفیت هنری فردی بوده است تا موضوعاتی که ایرانیان را با آن می شناسند مثل خط نقاشی یا فرش. تکیه شهرام کریمی عمدتا روی زیبایی شناسی است و موضوع در آن قالب نیست، در عین حال این افراد ایرانی هم هستند. کریمی می افزاید: “آنان می خواهند ما ایرانی بمانیم آنگونه که آنها تعریف می کنند و نه ایرانی که ما آنرا تعریف می کنیم.”
مردم تهیدست هارلم
از رها رییس نیا، نقاش مقیم نیویورک یک اثر سیاه و سفید به نام فیلسوف قدیم یونانی “Antisthenean” به نمایش گذاشته شد. این نقاشی یک کودک را در کنار جوی آب نشان می دهد، رها می گوید: “این فیلسوف از همه مادیات گذشته بود و در فقر زندگی می گذراند و به معنویات توجه خاص داشت.”
رها همچنین این اثر را از زندگی مردم تهیدست هارلم در شمال منهتن الهام گرفته است، مردمی که با طنز به زندگی می نگرند و با تمام فقری که در این منطقه وجود دارد، شوخ طبعی و عشق به زندگی خود را حفظ کرده اند. او در پیوند با این منطقه فیلمی نیز ساخته است. رها معتقد است این نقاشی، داستانی را بیان نمی کند، بلکه مانند یک شعر احساسی را در مخاطب زنده می کند درست مثل موسیقی که انتزاعی است و احساسات انسان را تحریک می کند. رها ادامه می دهد: “این کودک مانند گلی است که از آسفالت بیرون آمده است. دلم می خواست این نقاشی را به مردم هارلم تقدیم کنم.”
مردان طبقات بالا
برعکس کار رییس نیا، اثر طراحی نیکی نجومی به نام “برنامه ویژه”۸۵ در۱۲۶ اینچ است که موضوع آن بر مردان قدرتمند و ثروتمند تمرکز دارد. در زمینه این اثر ساختمان هایی وجود دارد که در حال ویرانی است. کاراکترهایی مردانه که از یک ویرانی بیرون آمده و در صدد گذر به تباهی دیگری قرار دارند، دنیایی مردانه همه با شخصیت های مذکر. کار بشدت با تحرک ساخته شده است. حرکت هم در زمینه کار و هم در سوژه بسیار نمایان است و اثر با لایه‌های مختلف آمیخته شده است.
رها همچنین این اثر را از زندگی مردم تهیدست هارلم در شمال منهتن الهام گرفته است، مردمی که با طنز به زندگی می نگرند و با تمام فقری که در این منطقه وجود دارد، شوخ طبعی و عشق به زندگی خود را حفظ کرده اند. او در پیوند با این منطقه فیلمی نیز ساخته است. رها معتقد است این نقاشی، داستانی را بیان نمی کند، بلکه مانند یک شعر احساسی را در مخاطب زنده می کند درست مثل موسیقی که انتزاعی است و احساسات انسان را تحریک می کند. رها ادامه می دهد: “این کودک مانند گلی است که از آسفالت بیرون آمده است. دلم می خواست این نقاشی را به مردم هارلم تقدیم کنم.”
مردان طبقات بالا
او آثارش را از موضوعات روز و روزنامه ها الهام می گیرد. نیکی نجومی می گوید: “من به جای نشان دادن سربازان و جنگ، مردانی را که از طبقات بالا و متمول می آیند و در شرکت های بزرگ مشغولند، نشان داده‌ام. معمولا بعد از زدن طرح‌های اولیه سریع کار را انجام می دهم، این کار حدود دو روز طول کشید.” او بر این باور است که عنصر زیبایی شناسی، ترکیب، فرم، خطوط و عناصر طراحی و نقاشی نقش اول را در آثارش بازی می کنند. در واقع کیفیت هنری و فرم حرف اول را می زند و سوژه و محتوا ثانویه است و در مجموع فرم و محتوا همدیگر را تکمیل می کنند.
حق نشر عکسPANTEA BAHRAMI“مهدخت“ شیرین نشاط
“گذر” نام ویدیوی هنری از مجموعه پنجره اثر شجاع آذری است. ویدیوی گذر، در حقیقت گذر زمان را نشان می دهد. مردی که پشت پنجره‌ای که بشدت باران می آید به بیرون نگاه می کند و دوربین از پشت پنجره مرد را نظاره گر است. پیرمردی که لرزان به آن سوی اتاق می رود و دوباره همان مسافت را برمی گردد و کور سوی چراغی که روشن است به مانند برشی از گذر زندگی. اگر شما بعنوان بیننده اسم هنرمند را ندانید، نمی توانید حدس بزنید که او ایرانی است. خالق اثر می توانست هنرمندی در هر نقطه‌ای از جهان باشد. این همان کیفیت هنری است که طراح نمایشگاه برآن تاکید دارد.
اثر ۱۳ دقیقه ای شیرین نشاط به نام مهدخت که در مراکش فیلم برداری شده نیز زینت بخش نمایشگاه بود. این اثر بر اساس یکی از شخصیت های رمان شهرنوش پارسی پور تولید شده است.
مجسمه های نمایشگاه بینابین متعلق به افروز آمیغی است. مجسمه‌هایی آبستره به رنگ سفید که به فرم های متفاوت ساخته شده است که می تواند تجسم بسیاری از آثار معماری ایران باشد، مثل ستون های تخت جمشید ولی آنقدر آبستره است که می تواند برج های دیگر نقاط جهان را یاد آور شود. آمیغی زمانی که ۳۴ سال داشت در سال ۲۰۰۸ برنده جایزه بین المللی هنری جمیل بخاطر اثر “هزار و یک صفحه اش” گشت.
هویت جهانی
اثری از رضا درخشانی، در نمایشگاه دیده می شود. او از همه رنگ های طیف آبی و فیروزه ای برای خلق این اثر استفاده کرده است. نقاشی که کوه یخی را بصورت آبستره در مقابل دید مخاطب قرار می دهد.
دیوید آبیر هنرمند ایرانی آمریکایی مقیم کالیفرنیا با یک چیدمان نور و موسیقی در نمایشگاه حضور داشت. او این چیدمان را که به مانند پنجره‌ای است در سقف تعبیه کرده و موسیقی آنرا نیز خود ساخته است. رنگ هایی که بطور مداوم تغییر می یابد و حسی از دگرگونی و شعف در انسان بوجود می آورد.
در مجموع می توان گفت با اینکه همه آثار توسط هنرمندانی با پیشینه ایرانی ساخته شده اند ولی نمایشگاه هویتی جهانی دارد که مشخصه آن کیفیت هنری و عنصر زیبایی شناسی آن است که بخشی از هویت سازندگان آن است.
بخش اول نمایشگاه بینابین از ۳۰ آوریل تا ۲۶ آگوست برای بازدید علاقمندان دایر است. بخش دوم این نمایشگاه بر روی آثار هنرمندان داخل ایران و به ویژه ویدیوهای هنری تمرکز خواهد داشت و در سپتامبر ۲۰۱۷ افتتاح خواهد یافت.
حق نشر عکسPANTEA BAHRAMI
