ایران به سخنان رئیس جمهوری آمریکا در مورد رویکرد جمهوری اسلامی نسبت به مذاکرات هسته‌ای پاسخ داده است.
روز چهارشنبه، ۲۲ بهمن (۱۱ فوریه)، مرضیه افخم، سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به اظهارات اخیر باراک اوباما در مورد لزوم “اراده سیاسی” در ایران برای موفقیت در مذاکرات هسته‌ای، گفت که “جمهوری اسلامی ایران با توجه به ماهیت صلح آمیز مذاکرات هسته‌ای خود با رویکرد تعامل سازنده وارد مذاکرات شده تا به این بحران ساختگی پایان دهد.”
سخنگوی وزارت خارجه گفت که ایران اراده سیاسی لازم برای دستیابی به توافق هسته‌ای با گروه ۱+۵ را دارد و افزود: “به گواهی گزارش‌های متعدد سازمان بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان مرجع مسئول، جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خویش بر مبنای توافق ژنو پایبند بوده که این امر از یکسو نشان‌دهنده جدیت ایران در تصمیمی است که اتخاذ کرده و از سوی دیگر، نشانه اراده محکم سیاسی در مقامات ایرانی است برای دستیابی به یک توافق خوب.”
خانم افخم متقابلا موانع موجود بر سر راه دستیابی به توافق در مذاکرات جاری را متوجه آمریکا کرد و گفت: “اکنون طرف آمریکایی است که باید سیاست زیاده‌خواهی را کنار گذارده و با فائق آمدن بر مسایل داخلی خود، تصمیم نهایی را گرفته و زمینه را برای شکل‌گیری توافق جامع فراهم آورد.”
وی بار دیگر این نظر مقامات غربی را رد کرد که جمهوری اسلامی سرانجام به دلیل فشار تحریم‌های خارجی حاضر به آغاز مذاکرات جدی برای حل و فصل پرونده هسته‌ای شده و گفته که اظهارات رئیس جمهوری آمریکا “با هدف جلب توجه افکار عمومی داخلی آمریکا و مقابله با رقبای سیاسی بیان می‌شود.” اشاره خانم افخم به تاکید برخی نمایندگان کنگره آمریکا از حزب جمهوریخواه، حزب مخالف رئیس جمهوری است که با متهم کردن جمهوری اسلامی به تلاش برای دستیابی به اسلحه اتمی، خواستار وضع تحریم‌های شدیدتر اقتصادی علیه ایران شده‌اند.
رئیس جمهوری آمریکا با تشدید تحریم در شرایط کنونی مخالفت کرده و با تاکید بر اینکه “همه گزینه‌ها” را در این زمینه در نظر دارد، گفته است وضع تحریم جدید امکان حصول توافق از طریق مذاکره را از میان می‌برد.
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی اظهار داشت که شکست تحریم‌ها باعث شده تا آمریکا مجبور به مذاکره شود و افزود: “امروز ناکارآمدی سیاست اعمال فشار به جمهوری اسلامی ایران درهمه زمینه‌ها از جمله میزان پیشرفت چشمگیر برنامه صلح آمیز هسته‌ای نمایان بوده و از نظر ما دقیقا به همین دلیل است که آمریکا به پای میز مذاکرات آمده است.”
پس از چند سال دیدارهای بی‌نتیجه بین مذاکره‌کنندگان هسته‌ای جمهوری اسلامی و طرف‌های خارجی و افزایش شدید تحریم‌های یکجانبه کشورهای غربی، سرانجام در پی مذاکرات بین نمایندگان دولت جدید ایران و کشورهای گروه ۱+۵ در ژنو در نوامبر سال ۲۰۱۳، توافقی مقدماتی شامل تغییراتی در برنامه هسته‌ای ایران در برابر خودداری طرف مقابل از تشدید تحریم‌ها و برخی امتیازات دیگر به دست آمد.
توافق مقدماتی در ماه ژانویه سال ۲۰۱۴ اجرایی شد و قرار بود ظرف شش ماه، دو طرف به “توافق جامع” دست یابند اما با انقضای این مهلت، این توافق به مدت شش ماه دیگر تمدید شد. توافق مقدماتی بار دیگر در پائیز سال ۲۰۱۴ به مدت شش ماه دیگر تمدید و قرار شده است تا آخر ماه مارس ۲۰۱۵، مقدمات حصول توافق جامع فراهم آید و این توافق در پایان فرصت شش ماهه نهایی شود. توافق جامع باید شامل اطمینان بخشی به جامعه جهانی نسبت به صلح‌آمیز بودن برنامه‌ها و اهداف هسته‌ای جمهوری اسلامی در برابر لغو تحریم‌های بین‌المللی و یکجانبه باشد اما ظاهرا دو طرف در مورد ماهیت اهداف و چگونگی و زمانبندی تحقق آنها اختلاف نظر دارند.
آقای اوباما در سخنان خود گفت که “موضوعات مطرح شده به اندازه کافی مشخص و به اندازه کافی روشن شده و ما در مرحله‌ای هستیم که به تصمیم‌گیری نیاز است.” وی وحدت نظر اعضای گروه ۱+۵ – شامل آمریکا، بریتانیا، چین، روسیه، فرانسه به علاوه آلمان و نماینده اتحادیه اروپا – را مورد تاکید قرار داد و گفت: “گروه ۱+۵ که از سوی ائتلافی از کشورهای مختلف در سراسر جهان حمایت می‌شود به آنان [دولت ایران] طرحی را ارائه داد که امکان می‌دهد تا از نیروی صلح‌آمیز هسته‌ای برخوردار شوند ولی به ما هم اطمینان کامل بدهد که بتوانیم تایید کنیم که آنان در صدد دستیابی به اسلحه هسته‌ای نیستند.”
رئیس جمهوری آمریکا به اظهارات مقامات ایرانی در مورد فتوای رهبر جمهوری اسلامی در حرام دانستن تسلیحات اتمی هم اشاره کرده و گفته بود: “اگر ادعاهای آنان واقعا حقیقت دارد، اینکه می‌گویند در صدد به دست آوردن اسلحه هسته‌ای نیستند و در واقع، به گفته رهبر عالی آنان، داشتن اسلحه هسته‌ای مخالف دینشان است، اگر اینها حقیقت دارد، پس دستیابی به توافق باید امکانپذیر باشد و آنان باید بتوانند [به پیشنهادات ما] پاسخ آری بدهند. اما نمی‌دانیم که چه روی خواهد داد.”
خانم افخم همچنین گفت که به دلیل ناآگاهی از شرایط داخلی ایران است که رئیس جمهوری آمریکا از روش حکومت جمهوری اسلامی نسبت به مردم انتقاد می‌کند و افزود: “بهتر است به جای اینگونه اظهارات غیرواقعی و تکراری، حضور گسترده مردم ایران در همه مناسبت‌ها و انتخابات از زمان پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تا کنون را مرور کنند و بی‌تردید حضور یکپارچه و وسیع مردم ایران در مراسم راهپیمایی ۲۲ بهمن سی و ششمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نماد انسجام و همبستگی ملی، پاسخی روشن به اینگونه اظهارات است.”
روز چهارشنبه، مراسم راهپیمایی سی و هفتمین سالگرد انقلاب اسلامی در شهرهای مختلف ایران برگزار می‌شود. همراه با سایر تشکیلات و نهادهای حکومتی، وزارت خارجه ایران هم با صدور اطلاعیه‌ای، از مردم خواسته تا در این راهپیمایی شرکت کنند و آن را باعث موفقیت در عرصه سیاست خارجی و دفاع از منافع ایران “به ویژه در موضوع هسته‌ای” توصیف کرده است.
